کلیساهای هریپسیمه و گایانه، کلیسای جامع اجمیادزین، معبد زوارتنوتس، معبد گارنی، صومعه گقارد

در نزدیکی کلیسای جامع اجمیادزین، گنبد کلیسای سنت گایانه در برابر دیدگاه قله‌های سفیدپوش آرارات خودنمایی می‌کند. این کلیسا در قرن هفتم ساخته شده و از نوع باسیلیکای گنبددار است. بر اساس افسانه‌ها، این کلیسا بر روی مقبره سنت گایانه، دختری که برای ترویج مسیحیت در ارمنستان شهید شد، ساخته شده است. این مکان دیدنی در فهرست میراث فرهنگی جهانی یونسکو قرار دارد

در 20 کیلومتری ایروان، مرکز کلیسای حواری ارمنی، اجمیادزین قرار دارد. کلیسای جامع اجمیادزین در اوایل قرن چهارم میلادی تأسیس شده و از قدیمی‌ترین کلیساهای جهان است. بر اساس افسانه‌ها، کلیسا در جایی ساخته شده که پسر خداوند در خواب به گریگور روشنگر نشان داده است. از این رو، نام اجمیادزین به وجود آمده است. دیوارهای داخلی کلیسا به‌طور کامل با نقاشی‌های دیواری هنرمندانه خانواده هُوْناتانیان تزیین شده است. در محوطه اطراف کلیسای جامع، محل اقامت کاتولیکوس و حوزه علمیه قرار دارند. از سال 2018، کارهای مرمتی در اینجا انجام می‌شود و به همین دلیل، کلیسای جامع در حال حاضر فقط از بیرون قابل مشاهده است. این مکان دیدنی در فهرست میراث فرهنگی جهانی یونسکو قرار دارد

معبد زوارتنوتس حاصل مهارت و جسارت معماران ارمنی در قرن هفتم میلادی است. این ساختمان سه‌طبقه که تنها بر چند ستون ساخته شده بود، به مدت سه قرن پا برجا بود. زمانی که توروس تورامانیان، معمار معروف، در اوایل قرن بیستم مدل بازسازی زوارتنوتس را ارائه کرد، بسیاری آن را نپذیرفتند زیرا باور نمی‌کردند که ساخت چنین بنایی در قرن هفتم ممکن باشد. اما در همان زمان، یکی از نقوش برجسته کلیسای سن شاپل پاریس، مدل تورامانیان را اثبات کرد؛ نقش برجسته‌ای که زوارتنوتس را به همراه کشتی نوح به تصویر می‌کشد و دقیقاً شبیه مدل تورامانیان است. این مکان فرهنگی در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد

طاق چارنتس توسط معمار رافائل اسرائیلیان ساخته شده است. یک بار در مسیر خود به گارنی، او در این مکان توقف کرد و با دیدن منظره زیبای کوه آرارات، تصمیم گرفت طاقی بسازد که به عنوان "معبد" آرارات باشد. این طاق در سال 1957 به مناسبت شصتمین سالگرد تولد شاعر بزرگ ارمنی، یغیشه چارنتس، ساخته شد. گفته می‌شود که شاعر نیز دوست داشت در این مناطق گردش کند. این طاق مانند قاب عکسی است که منظره‌ای فوق‌العاده از دشت آرارات با ماسیس پرواز کننده در دوردست را به نمایش می‌گذارد. بر روی بازشدگی جلویی طاق و در طول آن، ابیاتی از شعر معروف چارنتس حکاکی شده است

در اینجا می‌توان عکس‌های فوق‌العاده‌ای با طاق و کوه آرارات در پس‌زمینه گرفت، به شرطی که هوا صاف باشد.

معبد گارنی که بر روی یک دماغه مثلثی شکل قرار دارد، نمونه‌ای منحصر به فرد از فرهنگ بت‌پرستی ارمنی است که باقی مانده است. این معبد ترکیبی از سبک‌های یونانی-رومی و ارمنی است و در قرن اول میلادی به دستور تیرداد اول ساخته شد و به خدای خورشید، میهر، تقدیم شد. پس از پذیرش مسیحیت در ارمنستان، این معبد بت‌پرستی به اقامتگاه تابستانی پادشاهان تبدیل شد. امروزه در اطراف معبد می‌توان ویرانه‌های قلعه و کاخ‌های سلطنتی را مشاهده کرد، همچنین حمام سلطنتی با کف موزاییکی رنگارنگ خود توجه زیادی را جلب می‌کند.

در 9 کیلومتری گارنی، در کنار رود آزاد، شاهکار بی‌نظیر معماری ارمنی قرن سیزدهم، گقارد، قرار دارد. کلیساها و حجره‌های صومعه که بخشی از این مجموعه را تشکیل می‌دهند، با مهارت زیاد در دل صخره‌ای عظیم تراشیده شده‌اند. در ابتدا این مجموعه صومعه‌ای آیریوانک نامیده می‌شد، اما بعداً به نام گقارد تغییر یافت که به یاد نیزه‌ای است که طبق افسانه‌ها، سرباز رومی با آن پهلوی مسیح را زخمی کرده بود. صومعه گقارد با نقش‌ونگارهای ظریف و خاچکارهای هنرمندانه خود غنی است. این مکان دیدنی در فهرست میراث فرهنگی جهانی یونسکو قرار دارد